گردابی برای بلعیدن تولید ملی

---

در حالی که رشد قیمت کالاهای مصرفی 21.5 درصد گزارش می شود، هزینه تمام شده در بخش تولید 37 درصد رشد کرد.

---

انفجار قیمت تمام شده چیزی است که دولت با فشار بر بخش توزیع در سال گذشته جلوی انتقال اش را به بخش مصرف گرفت، اما ادامه این روند در سال جاری می تواند تولیدکنندگان زیادی را از گردونه فعالیت اقتصادی خارج کند.

تصویر مبهم از آینده فعالیت های تولیدی که با افزایش قیمت حاملهای انرژی در سالی که پشت سر گذاشته شد در ماههای پایانی با چالشی جدی در زمینه کاهش ارزش پول ملی نیز تشدید شد.

افزایش قیمت دلار تا مرز 2000 تومان در روزهای پایانی سال که البته در روزهای ابتدایی امسال تعدیل شده در چشم انداز خود فضای مناسبی برای تولید کنندگان ترسیم نمی کند، اگرچه در مرحله نخست شاید این افزایش قیمت دلار به معنی خروج رقبای خارجی و افزایش فضا برای تولید کنندگان ایرانی تلقی شود، ولی واقعیت این است که وابستگی صنایع داخلی به مواد اولیه و ماشین آلات وارداتی تا حدی است که نمی توان انتظار داشت این افزایش به معنی تثبیت قیمت تولیدات داخلی در مقابل کالاهای مصرفی وارداتی به حساب آورد.

بر اساس جدیدترین گزارش بانک مرکزی شاخص بهای قیمت تولید کننده در یازده ماهه منتهی به بهمن سال 90 در مقایسه با دوره مشابه با سال 89 معادل 35.6 درصد رشد داشته است.

تصویر مبهم از آینده فعالیت های تولیدی که با افزایش قیمت حاملهای انرژی در سالی که پشت سر گذاشته شد در ماههای پایانی با چالشی جدی در زمینه کاهش ارزش پول ملی نیز تشدید شد

این وضعیت در مورد شاخص کل بهای تمام شده در بخش تولید در زیر شاخه صنعت معادل 54 درصد بوده است، در بخش کشاورزی نزدیک به 16 درصد و در بخش خدمات معادل 13.8 درصد رشد را شاهد هستیم.

البته دلیل اصلی این مسئله سهمیه بندی وتخصیص یارانه به بخش کشاورزی در مقابل بخش صنعت است که در قانون هدفمندسازی یارانه ها مورد توجه و تاکید قرار گرفته بود و در مقابل می بینیم که در بخش صنعت بسیاری از وعده هایی که مطرح شده بود در مورد تسهیلات محقق نشده و همین امر به جهش 54 درصدی در هزینه تمام شده تولید کنندگان صنعتی منتهی شده است.

باید امیدوار بود مدیران بخش کشاورزی با توجه به همین فضای پیش آمده تلاش کنند زمینه های مناسب برای جذب سرمایه به بخش کشاورزی را تسهیل کنند، هر چند می بینیم که حلقه ارتباط بین بخش کشاورزی و صنعت یعنی صنایع غذایی در این دوره مورد بررسی خود یکی از قربانیان اصلی هزینه های رو به افزایش محسوب می شوند، در این دوره صنایع غذایی شاهد رشد صد و یک درصدی هزینه های خود بوده اند.

تذکر این نکته بد نیست که مواد غذایی بخش اعظم سبد کالاهای اساسی را به خود اختصای می دهد و در سال گذشته بیشترین فشار متولیان تنظیم بازار بر روی این بخش از تولید کنندگان بوده و حذف بسیاری از تولید کنندگان کوچک در عرصه صنایع غذایی با نگاه به این شاخص منتشره از سوی بانک مرکزی کاملا قابل توجیه است.

بر اساس جدیدترین گزارش بانک مرکزی شاخص بهای قیمت تولید کننده در یازده ماهه منتهی به بهمن سال 90 در مقایسه با دوره مشابه با سال 89 معادل 35.6 درصد رشد داشته است

مبانی نظام اقتصادی اسلام

 

قسمت اول را اینجا ببینید

از مباحث گذشته روشن شد که اقتصاد اسلامی، به معنای نظام مورد اتّفاق بسیاری از صاحب‏نظران است و در کلمات شهید مطهری نیز گر چه با واژة علم به‌کار گرفته شده، همان طور که خود تصریح کرد، مقصود مکتب اقتصادی است که اگر اطلاق علم هم بر آن شده، منظور دانش تجربی نیست.

نظام اقتصادی، مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری است که شرکت کنندگان در نظام (مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و دولت) را به یک‌دیگر و اموال و منابع طبیعی پیوند می دهد و براساس مبانی مشخّص، در راستای اهداف معیّنی به صورت هماهنگ سامان یافته است (موسویان، 1379: ص 12).

برای تبیین نظام اقتصادی اسلام، لازم است مبانی نظام و اهداف آن را مطالعه کنیم. شهید مطهری در آثار خود با استفاده از آیات قرآن و گفتار پیشوایان دین، اصول متعدّدی را مطرح کرده‏ است که در شکل‏گیری نظام اقتصادی اسلام مؤثّرند.

1. اصالت داشتن فرد و جامعه

یکی از مباحث اختلافی که نقش تعیین کننده‏ای در تعیین نظام‏های اقتصادی دارد، مسألة اصالت داشتن فرد یا اجتماع است. اهمیّت این مسأله از آن‌جا است که جهتگیری اهداف نظام را تعیین می‌کند که به سمت منافع فرد باشد یا اجتماع، و همان‌طور که توضیح خواهیم داد، بسیاری از اصول دیگر نظام، همانند اهداف آن از تبیین این مسأله شکل می‏گیرد؛ برای مثال، در نظام‏های سرمایه‏داری به علّت فردگرایی، رفتارهای اقتصادی به گونه‏ای سازماندهی می‏شوند که منافع افراد تأمین شود و بر همین اساس، مصرف کننده حاکم است و تعیین می کند چه چیز ، چه مقدار و برای چه کسی تولید شود. تولید کننده نیز در این نظام به دنبال حدّاکثر کردن سود خود است؛ یعنی کالاهایی را تولید می‌کند که سودآوری بیش‌تری برای او داشته باشد. این جملة معروف اسمیت است که هر گاه هر کسی، منافع خودش را حدّاکثر کند، منافع جامعه هم تأمین خواهد شد و بر همین اساس، مالکیت خصوصی، آزادی اقتصادی و دخالت حدّاقل دولت را تجویز می‏کنند. این در حالی است که نظام سوسیالیست بر اساس اصالت دادن به جمع، و اعتباری دانستن فرد، اقتصاد دولتی را پیشنهاد کرده، هیچ‌گونه حقّی برای افراد به صورت فردیت قائل نیست. نفی مالکیت خصوصی، نفی آزادی اقتصادی و دخالت گستردة دولت در اقتصاد از نتایج این‌تفکّراست.

مؤلفه‏‌های اقتصاد مقاومتی در قرآن و کلام امام علی(ع)

گروه اندیشه: استاد حوزه به تشریح ابعاد قرآنی اقتصاد مقاومتی پرداخت و گفت: بهترین منبع برای بررسی مولفه‌های اقتصاد مقاومتی قرآن کریم و سخنان امام علی(ع) است.

حجت‎الاسلام والمسلمین حجت‎الله سروری، نویسنده و محقق حوزه علمیه در گفت وگو با خبرگزاری بین‎المللی قرآن(ایکنا) از قم، گفت: بحث اقتصاد مقاومتی که از سوی رهبر انقلاب، در سال‌های اخیر مطرح شده است دارای یک عقبه بسیار قوی و عمیق دینی است.

وی افزود: در واقع این مکتب فکری که توسط رهبر انقلاب مطرح شده است، یک مکتب فکری دینی است که به دنبال شکل گیری اقتصادی فعال، خود اتکا، تلاش‌گر و بدون نظر و چشمداشت به اقتصاد کشورهای است.

استاد حوزه بیان کرد: در زمینه شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی باید به سه مسئله چرایی، چیستی و چگونگی شکل‌گیری این اقتصاد توتجه داشته باشیم و بدون توجه به این عامل قطعا در ترسیم مولفه‎های آن مشکل خواهیم داشت.

وی گفت: در حقیقت اینکه فعالان عرصه اقتصادی چه کسانی هستند؛ چه پارامترهایی باید در نظام پولی و مالی کشور تعیین شود، اقتصادی خاص محور باشد یا دربرگیرنده هشتاد میلیون نفر، اینکه رسانه و شبکه‎های مجازی چه نقشی در این میان دارند و سبک زندگی ما چگونه می‎تواند به تحقق آن کمک کند یا خیر، از جمله سؤالات مهمی است که باید در این زمینه به حل آن پرداخت.

سروری بیان کرد: بیان ظرفیت‎های حوزه و دانشگاه در تمرکز علمی روی این عناصر، شکل‌گیری نظام کارکردی برای استان‎ها در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی، اولویت بخشی‎ها در توسعه کشور از حیث تمرکز روی صنعت، کشاورزی و...، چگونگی شکل گیری اتاق فکر اقتصاد مقاومتی و... از جمله عناصر دیگری هستند که در شکل‌گیری این اقتصاد نقش حیاتی دارند.

اقتصاد مقاومتی از نگاه قرآن

وی گفت: اگر مشاهده می‎کنیم که رهبری اصرار خاصی به شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی دارند از این حیث است که این اقتصاد دارای ریشه‎ای اعقتادی و دینی است؛ در قرآن مجید آیات فراوانی به ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی اشاره می‎کند.

این استاد حوزه بیان کرد: یکی از نکات کلیدی که در بحث اقتصاد مقاومتی نقش‌آفرین است، بحث غایت این اقتصاد است؛ از نطر اسلام، اقتصاد و کسب سود اقتصادی هدف نیست بلکه وسیله‎ای برای تعالی جامعه انسانی و اسلامی است.

وی گفت: روش اقتصاد اسلامی، روش تحقیق عملی است که از راه طرح تئوری و انطباق با حقایق عالم سازگار است؛ در این اقتصاد به جای افزایش شکاف‎های طبقاتی و طبقه محوری و برتری جویی‎های ملی، مبانی انسانی و اسلامی ارزشمند و کارگشا است.

این استاد حوزه بیان کرد: آیه ۱۳۹ آل عمران از جمله آیاتی است که می‎توان مولفه‎های اقتصاد مقاومتی را از آن استخراج کرد؛ خداوند در این آیه می‎فرماید که مومنان نباید سست و غمگین شوند زیرا آنها اگر ایمان داشته باشند، قطعا پیروز خواهند شد.

وی گفت: این آیه پیامی امیدبخش در کاربست سازی اقتصاد مقاومتی است زیرا اتکای به خدا و عدم اتکا به آمریکا و دشمنان ملت، می‎تواند ما را درهر صورت به پیروزی برساند و این حس کم‌بینی در مقابل بیگانگان اجازه شکل گیری اقتصاد مقاومتی را نمی‎دهد.