رهایی از اقتصاد تک محصولی و اتکاء به مالیات به جای نفت آرمانی است که سالهاست برای آن برنامه‌ریزی می‌شود، اما این آرمان تا کنون راه تحقق نپیموده است، شاید نه از این جهت که اقتصاد ایران ظرفیت دستیابی به این هدف را ندارد، بلکه از آن رو که اغلب ما ایرانی‌ها از مالیات دادن گریزانیم.
دولتهای بسیاری آمده‌اند و رفته‌اند و هر یک وعده داده‌اند که با بهبود وضعیت دریافت مالیاتها، بودجه جاری کشور از درآمدهای نفتی بی‌نیاز خواهد شد، اما این وعده نیز در بهترین حالت بیش از 40 تا 50 درصد مجال تحقق نیافته است و شاید این وضعیت چندان هم بی‌راه نباشد.
در کتاب‌های درسی ما ایرانیان از مقطع ابتدایی گرفته تا پایان دبیرستان حتی یک صفحه به مالیات اختصاص ندارد و اساساً همه مردم نسبت به کارکردهای مالیات بی‌اطلاع هستند.
از سوی دیگر افرادی که مالیات می‌پردازند کمتر از نحوه هزینه‌کرد پول‌های خود در جامعه و اثرات آن بر رفاه و بهبود امکانات جامعه مطلع می‌شوند و بر همین اساس نیز پرداخت مالیات را نوعی بی‌عدالتی در حق خود تلقی می‌کنند و کمتر کسی را می توان در جامعه ایران یافت که از پرداخت مالیات خود راضی باشد، بماند نا‌کارآمدهای نظام مالیاتی که مسوولان امر خود نیز به آن اذعان دارند و وعده داده‌اند در طرح تحول نظام بانکی به ساماندهی آن بپردازند.
طی سال‌های اخیر سازمان امور مالیاتی تلاش کرده است در جهت فرهنگ سازی مالیات گام‌هایی بردارد که نمونه آن را در ساخت برنامه‌های تلویزیونی می‌توان مشاهده کرد، اما این برنامه‌ها نیز به دلیل سطحی نگری کمتر موفق و اثر گذار بوده و توانسته است نگرش جامعه را نسبت به مالیات بهبود بخشد، نتیجه اینکه ما ایرانیان و اگر بخواهیم بی‌انصافی نکرده باشیم اغلب ما ایرانیان از مالیات دادن ناخشنود و فراری هستیم و تا جایی که بتوانیم آن را نمی‌پردازیم.
مالیات و انواع آن
مالیاتها دارای دو طبقه اصلی مستقیم و غیر مستقیم می باشد. که هر طبقه به انواع دیگری تقسیم شده است:
1- مالیات مستقیم را می توان مالیات بر درآمدها،سود یا مالیات بر ثروت و امثال آن نیز نامید.این مالیات بطور مستقیم از درآمد یا دارایی افراد حقیقی و حقوقی اخذ می شود.
