ارزش افزوده بالای محصولات دانشبنیان
بنا بر سیاستهای ابلاغی رهبر معظم انقلاب یکی از اهداف مهم اقتصاد
مقاومتی نیل به اهداف سند چشمانداز ۲۰ ساله و متناسب با آن نرخ رشد
اقتصادی هشت درصدی میباشد. یکی از ویژگیها و پتانسیلهای تولیدات
دانشبنیان، ارزش افزودهی بالا و فراوان این محصولات میباشد. همچنین
بهدلیل مبتنی بودن این محصولات بر اساس خلاقیت، امکان تولید نسل جدید این
محصولات با قابلیتهای بالاتر و ارزش افزودهی بیشتر و مداوم را فراهم
میآورد. از اینرو سرمایهگذاری بر روی این محصولات، رشد مداوم را برای
کشور به ارمغان میآورد.
۳. زیرساختهای مناسب و فراوان در کشور
یکی از اموری که میتواند تولید دانشبنیان را در کشور تسهیل نماید و باعث
شود این محصولات با قیمت پایینتری تولید شود، زیرساختها و شرایط نهادی
موجود در کشور است. طبق تئوری تجارت بینالملل، هر کشور
در صورتی میتواند کالایی را ارزانتر تولید نماید که تولید آن کالا بیشتر
به نهادههایی نیاز داشته باشد که آن نهادهها در آن کشور از وفور نسبی
بیشتری برخوردار باشند. تولیدات دانشبنیان برخلاف تولیدات سنتی، بر
«ابتکار» و «خلاقیت» استوار است و به همین دلیل فراوانی نیروی انسانی
تحصیلکرده و متخصص نقش مهمی در پدید آمدن مزیت رقابتی ایفا میکند. اگرچه
ممکن است ایران در برخی شرایط نهادی ضعف داشته باشد، اما از منظر شاخصهای
نیروی تحصیلکرده و آموزش در جایگاه مناسبی قرار دارد. در این قسمت بهمنظور
درک نقاط قوت و ضعف کشورمان به اختصار به مقایسه میان زیر ساخت «سرمایهی
انسانی و تحقیقات» و «شرایط نهادی» کشورمان با کشورهای پیشرو پرداخته
میشود. در جدول و نمودار زیر آمار مقایسهای میان زیرساختها و شرایط
ایران و کشورهای منتخب ارائه شده است.
با عنایت به اینکه شرایط و زیرساختهای مناسب مانند «نیروی کار تحصیلکرده»، «خدمات اینترنتی» و «نزدیکی به بازار مصرف» در شهرها بیشتر از دیگر مناطق مهیا است، بنابراین شهرها محل مناسبتری برای تولیدات دانشبنیان بهشمار میروند. آمارها نشان میدهد جمعیت شهرنشین ایران در سال ۱۳۵۵ حدود ۴۷ درصد بوده است؛ ولی این رقم در سال۱۳۹۰، به ۷۱/۴ درصد رسیده است. این به این معنی است که در این سالها جمعیت شهری کشور ۱.۵ برابر شده است. این مسأله اقتضا میکند ظرفیت تولیدی کشور متناسب با تراکم جمعیتی تغییر پیدا نماید. این در حالی است که تولیدات سنتی توانایی پاسخگویی به نیازهای افراد شهرنشین را ندارد و متناسب با ظرفیت نیست. از این رو تغییر نهادهای تولید و حرکت به سمت تولیدات دانشبنیان امری ضروری و حیاتی است.
۵. جایگاه اقتصاد دانشبنیان در استقلال کشور
پنجمین دلیل برای ضرورت اقتصاد دانشبنیان در اقتصاد کشور، دشواری و زمانبر بودن تولید این محصولات در داخل است. معمولاً ساخت محصولات دانشبنیان نیازمند صرف هزینه و زمان بالایی است و همین امر باعث ایجاد انحصار در این محصولات میگردد. بنابراین چنین ویژگی باعث شده تا در صورت قطع صادرات این محصولات به ایران از سوی دشمنان خارجی، امکان تولید آن در کوتاهمدت برای ما وجود نداشته باشد. این مسأله میتواند در تولید کشور نقصانهای زیادی پدید آورد. به همین دلیل برنامهریزی بهمنظور فراهمآوری زیرساختهای توسعهی محصولات دانشبنیان بهمنظور حفظ استقلال ضرورتی انکارناپذیر است.