نقش منابع انسانی در چرخه اقتصاد دانش بنیان

اشتغال یکی از نیازهای اساسی بشر است و بنابراین، باید تمامی امکانات و نهادهای تولید، ازجمله سرمایه، برای ایجاد فرصت های شغلی لازم و تأمین اشتغال مناسب و نیز استفاده از نیروی انسانی بسیج و تجهیز گردد.

اشتغال یکی از نیازهای اساسی بشر است و بنابراین، باید تمامی امکانات و نهادهای تولید، ازجمله سرمایه، برای ایجاد فرصت‌های شغلی لازم و تأمین اشتغال مناسب و نیز استفاده از نیروی انسانی بسیج و تجهیز گردد. به عبارت روشن‌ تر، اصل در اسلام، تبعیت تمامی امکانات، ازجمله سرمایه، از نیروی کار است؛ بنابراین، اشتغال کامل نیروی کار در اولویت قرار دارد.

نخستین بار شولتز مفهوم سرمایه انسانی را مطرح کرد که براساس آن سرمایه انسانی به‌ عنوان عامل تولید مانند سرمایه طبیعی و سرمایه فیزیکی از شأن مناسبی  برخوردار است و نقش آن در تولید، بهره‌ وری و رفاه باید مورد توجه قرار گیرد. این دیدگاه باعث بازنگری در مفهوم سرمایه و سرمایه‌ گذاری شد .

 امروزه، نقش و اهمیت نیروی انسانی در فرایند تولید و ارائه خدمات در جوامع بشری به‌ عنوان مهم‌ ترین عامل مشخص‌ شده است. با نگاهی به مراحل تمدن بشری مشخص می‌شود که نقش نیروی انسانی از نیروی کار ساده به سرمایه انسانی تکامل‌ یافته است، چراکه پیشرفت تکنولوژی بدون تحولات نیروی انسانی فاقد کارایی است، در عصر حاضر دیگر تزریق منابع مالی به‌ عنوان فاکتوراصلی توسعه به شمار نمی‌آید بلکه تحولات و بهره‌ وری نیروی انسانی به رشد خود سبب ارتقای سازمان‌ ها و به تبع آن توسعه نظام‌ های اقتصادی در جهان می‌شوند، به‌ طوری‌ که سرمایه‌های انسانی میزان سرمایه‌ های مادی را تعیین می‌کنند.

به جرأت می‌توان ادعا کرد که هر ماشینی در نهایت یک ظرفیت تعریف‌ شده دارد که بیش از آن نمی‌ توان انتظار داشت اما ظرفیت‌ های انسان تا بی نهایت است و همچنین تاکنون هیچ فرایند تولید یا اختراع نشده است که به کار انسانی نیازمند نباشد.

ریشه و علل عقب‌ افتادگی کشورهای توسعه‌ نیافته که به‌ طور اساسی تحت تأثیر پدیده بهره‌ وری پایین است؛بنابراین رشد بالای بهره‌ وری به‌ خصوص بهره‌ وری نیروی انسانی کار همه فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. استفاده صحیح از نیروی انسانی به‌ مثابه ارزشمندترین و بزرگ‌ ترین ثروت هر جامعه به‌ صورت مسئله‌ ای حائز اهمیت موردتوجه دولت‌ ها بوده است.

به‌ عبارت‌ دیگرمی‌ توان گفت که انسان هم هدف توسعه و هم عاملان محسوب می‌ شود و تحقیق اهداف توسعه تا حد قابل‌ توجهی به نحوه اداره و مدیریت این ثروت و منبع حیاتی بستگی یافته است. در این میان تجربه نشان داده است که کوچک‌ سازی دولت‌ ها ومیدان دادن به بخش خصوصی و تعاونی و هم‌ زمان سبب صعودروند بهره‌ وری و سرمایه‌ گذاری، مشارکت و منابع انسانی می‌شود بنابراین بهره‌ وری منابع انسانی یکی از رکن‌ های مهم هر موسسه یا سازمان می‌باشد.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت کارگر ایرانی به‌ عنوان سرمایه انسانی در فرآیند تولید کالا و خدمات، علاوه بر ایجاد ارزش‌ افزوده اقتصادی، می‌بایست فرهنگ غنی ایرانی اسلامی و کار شایسته را در فرآیند تولید نهادینه کرده و از این راه با استفاده بهینه از سایر عوامل تولید، بهره‌ وری اقتصادی و درنهایت تولید یک جامعه را ارتقا بخشد.

در حوزه جهاد اقتصادی که استیلای دشمنان از راه اعمال انواع تحریم‌ ها، محدودیت‌ ها و موانع، موضوعیت می‌ یابد، این نیروی کار ایرانی است که با همکاری نهادهای تحقیق و توسعه، باید تلاش کند تا کشور را از وابستگی به محصولات خارجی بی‌ نیاز سازد. حجم عظیمی از نوآوری‌های فنی که در سال‌های اخیر در حوزه‌ های مختلف به وقوع پیوسته شاهدی بر این مدعا است.

از: غلامرضا اشرفی کارشناس اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی خراسان جنوبی

منبع: روزنامه مردم سالاری، شماره شنبه 29 مهر